آنچه باید درباره زردی نوزادان بدانید - مجله خبری

به گزارش مجله خبری، معمولا 60 درصد نوزادان سالم پس از تولد دچار زردی می شوند و در مواردی که نوزاد نارس باشد این مورد به 80 درصد می رسد. البته اینها مواردی است که زردی ظاهر می گردد، ولی در مواردی هم، از آنجا که زردی کم است، نمی توان آن را تشخیص داد و فقط با آزمایش می توان فهمید که بیلی روبین نوزاد در حد عادی است که این مورد رایج و عادی است.

آنچه باید درباره زردی نوزادان بدانید

علل و راه چاره زردی نوزادان در تبادل نظر با آقای دکتر علیرضا مرندی، فوق تخصص بیماری های نوزادان

زردی از آن مسائل شایعی است که بیشتر نوزادان بعد از تولد به آن مبتلا می شوند. برای این که بیشتر با این بیماری شایع و نحوه درمان آن آشنا شویم، پای صحبت های دکتر مرندی نشسته ایم.

زردی نوزادان چقدر شایع است؟

معمولا 60 درصد نوزادان سالم پس از تولد دچار زردی می شوند و در مواردی که نوزاد نارس باشد این مورد به 80 درصد می رسد. البته اینها مواردی است که زردی ظاهر می گردد، ولی در مواردی هم، از آنجا که زردی کم است، نمی توان آن را تشخیص داد و فقط با آزمایش می توان فهمید که بیلی روبین نوزاد در حد عادی است که این مورد رایج و عادی است.

علل عمده بروز زردی چیست؟

بروز زردی علل مختلفی دارد. گاهی گلبول های قرمز خون خرد می شوند و این باعث می گردد نوزاد پس از مدتی مثلا چند هفته کم خون گردد. گاهی ناسازگاری خون مادر و نوزاد (مادر با گروه خونی o، نوزاد با گروه خونی a یا b که به آن ناسازگاری abo گفته می گردد) یا ناسازگاری Rh (Rh منفی مادر و Rh مثبت نوزاد) یا وجود گروه های خون فرعی (اختلاف بین گروه خونی مادر و نوزاد که شیوع کمتری دارد) بعلاوه فاویسم که در کشور ما شایع است می تواند باعث بروز زردی گردد. تمامی این مسایل می توانند سبب بروز کم خونی در آینده شوند. به همین علت پزشک باید کاملا هوشیار بوده و کم خونی را زیر نظر بگیرد. بعلاوه در اثر شرایط ممکن است زردی به سرعت بالا برود و به همین جهت مراجعه سریع بسیار اهمیت پیدا می نماید.

گاهی اوقات زردی به علت خوب شیر نخوردن نوزاد پیش می آید. این خوب شیر نخوردن می تواند به علت آموزش ندیدن صحیح و کامل مادر باشد. در این شرایط مادر پستان را خوب در دهان نوزاد نمی گذارد و نوزاد هم خوب شیر نمی خورد. این حالت خود در نهایت می تواند سبب بروز زردی و دیگر مسائل گردد.

زردی را چگونه می توان تشخیص داد؟

زردی تنها یک علامت دارد و آن زرد شدن سفیدی چشم، بدن و مخاط ها است و باید نسبت به آن کمی حساس بود. گاهی والدین و حتی پزشکان و پرستاران هم در ارزیابی زردی دچار اشکال می شوند. البته هدایت هایی وجود دارد. مثلا اگر تنها سر و صورت مبتلا به زردی باشد و سینه و شکم و اندام ها زرد نباشد یعنی عدد زردی بالا نیست اما هرچه زردی پایین تر بیاید حاکی از آن است که اندازه زردی در حال افزایش است و هرچه به پاها برسد یعنی عدد زردی بالاتر و نگران نماینده تر است.

در بسیاری از موارد ارزیابی چشمی کافی نبوده و پزشکان با دادن آزمایش خون اندازه زردی و نوع زردی را معین می نمایند. زردی به 2 نوع تقسیم می گردد: زردی مستقیم و غیرمستقیم. آنچه اغلب در نوزادان اتفاق می افتد زردی غیرمستقیم است که می تواند به بافت مغزی خسارت بزند. زردی مستقیم چندان مشکل ساز نیست مگر اینکه نوزاد مبتلا به عفونت یا ناراحتی کبدی باشد.

البته همواره زردی تنها علامت نیست. اگر در کنار زردی علایم دیگری مانند بی حالی یا شیر خوب نخوردن یا بالا و پایین بودن درجه حرارت بدن وجود داشت احتمال خطر بالاتر است و مراجعه به پزشک باید با سرعت بیشتری صورت بگیرد.

زردی ناراحتی حادی است که جای نگرانی دارد یا به سادگی برطرف می گردد؟

زردی به اندازه کمی برای نوزادان نه تنها مضر نیست بلکه مفید هم هست. بنابراین نباید در این مورد نگرانی وجود داشته باشد مگر اینکه زردی بیش از حد زود آغاز بگردد یا اندازه آن خیلی بالا برود. ممکن است در نوزادی، زردی به ماه دوم یا سوم بکشد و دوره بهبودی طولانی تر گردد که اگر آزمایش انجام گردد و نشان دهد که نوزاد مسائل مربوطه را ندارد علتی بر ناراحتی نیست مشروط به اینکه آزمایش های لازم انجام شده باشد.

در بیشتر نوزادانی که دچار زردی می شوند حتی آن دسته که زردی آنها از مرحله فیزیولوژیک می گذرد و اعداد زردی در آنها بالاست، بیماری نگران نماینده نیست. هر چند لازم است با پزشک مشورت گردد. اگر عدد خیلی بالا نباشد و نوزاد چند روز از عمرش گذشته باشد ولی سالم باشد به مادر و پدر توصیه می گردد درمان به جای بیمارستان در منزل و زیر دستگاه فوتوتراپی صورت پذیرد.

در صورتی که زردی درمان نگردد چه عوارضی خواهد داشت؟

اگر شدت زردی بالا باشد و عدد آن به سرعت افزایش یابد و والدین نوزاد را سریع به پزشک ارجاع ندهند ممکن است زردی سبب بروز مسائل مغزی در نوزاد گردد. زردی می تواند در بعضی منطقه ها مغز نفوذ نموده و انواع مسائل مغزی، فلج مغزی یا دیگر مسائل را پیش آورد. زردی در عین حال که مشکل شایعی است و برای تعداد زیادی از نوزادان رخ می دهد و اگر به موقع درمان گردد مسئله ای ایجاد نمی نماید، چنانچه به موقع درمان نگردد، می تواند در درصد پایینی مشکل ساز گردد.

زردی چه موقع غیرطبیعی تلقی می گردد؟

اگر زردی در نوزادانی که رسیده هستند سیر طبیعی خود را طی کند در روز پنجم یا ششم ناراحتی برطرف می گردد. منتها در نوزادانی که نارس هستند این زردی ممکن است دیرتر ظاهر شده و بهبود دیرتر حاصل گردد. به عبارت دیگر زردی ممکن است در بچه ها نارس به جای 5 روز از 10 روز تا 2 هفته طول بکشد تا برطرف گردد. در نوزادان رسیده ممکن است عدد زردی به 12 برسد و باز هم موردی طبیعی باشد اما در بچه ها نارس اگر این عدد به 14 برسد طبیعی خوانده می گردد. چه در نوزادان نارس چه رسیده اگر زردی خیلی زود ظاهر گردد یعنی به جای روز اول و دوم از همان ساعات نخستین بعد از تولد خود را نشان دهد یا دیر از بین برود یا اعداد بالا برود مدت آن طولانی گردد، فیزیولوژیک یا طبیعی خوانده نمی گردد.

در چه شرایطی به تعویض خون احتیاج است؟

اندازه زردی و شدتی که در آن احتیاج به تعویض خون پیدا می گردد با توجه به سن بچه و نارس یا رسیده بودن او مختلف است. اگر زردی به اعداد 20، 25 یا 30 برسد این نوزادان در معرض احتمال تعویض خون قرار می گیرند و در بیمارستان بستری می شوند. حتی اگر این عدد از یک حد خاصی بالا رفت یا سرعت افزایش زردی خیلی سریع بود یا زمینه بیماری در نوزاد وجود داشت احتیاج به تعویض خون پیش می آید. اگر بچه سالم باشد اعداد بالای زردی را می تواند تحمل کند و مسئله ای برای او به وجود نمی آید، اما اگر نوزاد دچار عفونت باشد، نارس باشد یا تعادل اسید و باز خون او به هم خورده باشد یا اکسیژن خون در او ناکافی باشد و... احتیاج به تعویض خون پیش می آید. به هر حال در شرایطی که نوزاد بیمار است باید سریع تر با زردی او برخورد کرد.

زردی را در خانه هم می گردد درمان کرد؟

اگر عدد زردی خیلی بالا نباشد و نوزاد چند روزه سالم باشد والدین می توانند درمان را در خانه زیر دستگاه فوتوتراپی انجام دهند. تاکید می کنم دستگاه فوتوتراپی، نه هر لامپی. دستگاه فوتوتراپی لامپ مخصوص و ویژگی های مخصوصی دارد که باید آن را از مکان های معتبر و مطمئن تهیه کرد. این دستگاه ها باید استاندارد بوده و لامپ های آن به موقع تعویض گردد. کارکرد بیش از 2 هزار ساعت این لامپ ها در کاهش زردی نقش نخواهد داشت. توجه به فاصله این لامپ ها از بدن نوزاد و اینکه لامپ محافظ داشته باشد لازم است تا در صورتی که شکسته شد، پوست نوزاد را دچار سوختگی یا دیگر عوارض نکند. در این شرایط به توصیه پزشک آزمایش خون نوزاد در فواصل مختلف تکرار می گردد تا اندازه زردی معین گردد. اگر حال نوزاد مناسب نباشد یا عدد زردی بالا باشد بهتر است درمان در بیمارستان انجام پذیرد.

آیا دادن آب قند به نوزاد برای برطرف زردی، درست است؟

نه! یک اشتباهی که گاهی پزشکان می نمایند این است که به مادران توصیه می نمایند به نوزادشان آب قند یا سرم قندی بدهند. این کار بسیار مضر است و آب قند می تواند سبب بالا بردن اندازه زردی گردد. دادن هرچیز غیر از شیر مادر به نوزاد هیچ کمکی به برطرف زردی ننموده و حتی می تواند مضر باشد. هر چه نوزاد شیر بیشتری بخورد زردی او سریع تر برطرف می گردد.

منبع: www.salamat.com

منبع: راسخون